همه انسان ها منحر به فرد هستند. از ابتدای خلقت تاکنون هیچ دو انسانی کاملا شبیه به هم نبوده اند. حتی دو قلوهای همسان نیز صد در صد یکسان نیستند. اما این تفاوت تنها در یک دهم درصد ژنوم انسان هاست. یعنی همه انسان ها در ۹۹٫۹% ژنوم خود با سایرین شبیه هستند. همه ویژگی های اختصاصی هر فرد در همین یک دهم درصد است.

تفاوت در افراد از طریق واریانت ها یا نسخه های متفاوت توالی های ژنتیکی مشخص می شود. به زبان ساده این واریانت ها را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

SNP

SNP ها یا واریانت های تک حرفی. در حدود ده میلیون واریانت SNP در ژنوم هر فرد وجود دارد. تقریبا از حدود هر ۳۰۰ حرف در کتاب ژنتیکی انسان در هر فرد یک مورد SNP مشاهده می شود. به بیان دیگر از سه هزار میلیون حرف از الفبای ژنتیکی که در هر سلول وجود دارد همه آنها بجز ده میلیون حرف با بقیه انسان ها شباهت دارد. بیشتر SNP ها منجر به بروز بیماری نمی شوند بلکه موجب ایجاد ویژگی منحصر به فرد در هر شحص می شوند. اما برخی از این SNPها بیماریزا هستند ( به این گونه SNP های بیماری زا موتاسیون یا جهش هم گفته می شود). برای مثال در ژن FGFR3 که اختلال آن منجر به آکندروپلاری (یک نوع کوتولگی) می شود بیش از ۲۲۳۶ مورد SNP گزارش شده است اما تنها چند مورد از آن ها بیماری زا هستند و منجر به بیماری آکندروپلازی می شوند.

CNV

به تنوع در نسخه ژنتیکی گفته می شود. در این حالت بخشی از ژنوم انسان حذف می شود یا بر عکس نسخه اضافی در دارد. در برخی از موارد هم بخشی از ژنوم به صورت مکرر تکرار می شود. بر اساس تخمین ها بیش از ۹% ژنوم انسان حاوی این گونه تنوع است که البته در بیشتر موارد منجر به بیماری نمی شوند اما منجر به ایجاد تفاوت های شخصی بین افراد می گردند. اما بعضی از این تنوع در تعدا نسخه ژنتیکی منجر به بیماری می شوند. چرا که این تغییرات برخی از ژن های مهم را درگیر کرده اند مثل سندرم حذف های ریز (ویلیامز، پرادر ویلی، و…) یا برخی موارد تکرار های سه تایی در ژنوم انسان که تکرار آن ها تا اندازه مشخی طبیعیست از آن حد طبیعی فراتر می روند و بیماری زا می شوند مثل سندرم شکنندگی ایکس یا بیماری هانتیگتون که در بیماری اخیر در ژن  HTT که تکرار های سه تایی CAG (که به طور طبیعی ۱۰ تا ۳۵ بار تکرار می شوند ) بیش از ۳۶ تا ۱۲۰ بار تکرار می شوند و منجر به بیماری هانتیگتون می شوند.

در مواردی نیز یک ژن به صورت کامل تکرار می شود که منجر به تولید محصول اضافه آن ژن و در نتیجه بیماری می شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

TRANSLOCATION

تغییراتی که در بالا ذکر شد عمدتا ریز هستند و بجز در موارد خای که بخش بزرگی از ژنوم را درگیر میکنند قابل رویت توسط میکروسکوپنیستند. اما در مواردی بین کروموزوم های جابجایی اتفاق می افتد که منجر به تغییر شکل و ظاهر کروموزم ها می شود. اگر این جابجایی منجر به کم یا زیاد شدن کاده ژنتیکی نشود این گونه جابجایی ها را جابجایی متعادل می گویند که منجر به بیماری در ظاهرنمی شوند اما می توانند منجر به مشکلاتی در نسل بعد شوند (به صورت نامتعادل) در موارد نادری نیز حتی جابجای های متعادل نیز منجر به بیماری می شوند.

این بحث ادامه دارد