پژوهشگران ارتباط ژنتیکی سیگار کشیدن در دوران بارداری را شناسایی کردند و دریافتند که نوزادان پسر، از زمان تولد تا بزرگسالی، بیشتر از دختران تحت تأثیر سیگار کشیدن مادر قرار می‌گیرند.
مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که مردانی که مادرانشان در دوران بارداری سیگار کشیده‌اند، نسبت به زنان تأثیرات طولانی‌مدت‌تری را تجربه می‌کنند؛ از جمله کاهش امید به زندگی، به‌ویژه اگر خودشان نیز در دوران بزرگسالی سیگار بکشند.
مطالعه‌ای بر روی نیم میلیون نفر برای بررسی اثرات سیگار در بارداری
یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه آبردین با بررسی اطلاعات بیش از ۵۰۰ هزار نفر در سراسر بریتانیا، تأثیرات سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری را بررسی کرده و نحوه تأثیرگذاری آن را تا دوران بزرگسالی دنبال کردند.
این گروه، به سرپرستی پروفسور پل فاولر، از رابطه ژنتیکی بین مادران و فرزندان بالغ آن‌ها برای انجام نخستین تحلیل ژنتیکی در مقیاس وسیع از اثرات سیگار کشیدن در دوران بارداری استفاده کردند. آن‌ها چندین واریانت ژنتیکی را شناسایی کردند که احتمال سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری را افزایش می‌دهد، که این یافته می‌تواند به توسعه درمان‌های هدفمندتری برای ترک سیگار منجر شود.
پژوهشگران با استفاده از داده‌های جمع‌آوری‌شده از ۲۲ مرکز در اسکاتلند، انگلستان و ولز، عوامل ژنتیکی، بیوشیمیایی و اجتماعی-جمعیتی مرتبط با مصرف سیگار در دوران بارداری را مورد بررسی قرار دادند.
تأثیر سیگار کشیدن مادر بر پسران بیشتر از دختران است
نتایج نشان داد که جنین‌های مذکر و پسران بالغ، در تمام مراحل زندگی، بیشتر از دختران تحت تأثیر سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری قرار می‌گیرند. این اثرات از تغییرات در سطح ژن‌های مختلف در کبد جنین‌های مذکر در هفته هفدهم بارداری تا کاهش امید به زندگی در مردان بالغ ادامه دارد.
بااین‌حال، محققان دریافتند که ترک سیگار در مردان یا عدم استعمال آن، می‌تواند تا حدی این خطرات را کاهش دهد. در واقع، مردانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند، احتمال کمتری برای مرگ زودرس داشتند.
افزایش خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌های مزمن در مردان و زنان
پژوهشگران دریافتند که مردانی که در معرض سیگار کشیدن مادر در دوران جنینی قرار گرفته‌اند، در بزرگسالی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان و دیابت نوع ۲ هستند.
در مقابل، زنان بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات گوارشی و تولیدمثلی، همراه با مشکلات روانی هستند.
تلاش برای درک بیشتر اثرات مولکولی و طراحی درمان‌های جدید
میهایل میهوف، پژوهشگر دکتری و نویسنده اصلی این مطالعه، توضیح داد:”سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری با بسیاری از مشکلات سلامتی در نوزادان مرتبط است. اما تاکنون اطلاعات محدودی درباره تأثیرات آن بر فرآیندهای داخل رحم و نحوه تأثیرگذاری آن بر سلامت در مراحل بعدی زندگی داشتیم.” وی افزود: “یافته‌های ما نشان می‌دهد که اثرات سیگار کشیدن از سه‌ماهه دوم بارداری شروع می‌شود و تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند. بااین‌حال، نتایج نشان می‌دهد که ترک سیگار، یا بهتر از آن، عدم استعمال آن، می‌تواند این خطرات را کاهش دهد.”
پژوهشگران همچنین برای اولین بار چندین واریانت ژنتیکی را شناسایی کردند که احتمال اعتیاد مادر به سیگار را افزایش می‌دهد، حتی در دوران بارداری.
این یافته‌ها می‌تواند به ایجاد روش‌های درمانی هدفمند برای ترک سیگار کمک کند و در کاهش اثرات مخرب سیگار کشیدن در دوران بارداری بر سلامت جامعه نقش داشته باشد.
پروفسور فلیکس گراسمن، متخصص اپیدمیولوژی و آمار زیستی در دانشگاه علوم پزشکی و سلامت پوتسدام آلمان، که در این پژوهش مشارکت داشته است، گفت: “اکثر مطالعات پیشین نمونه‌های محدودی داشتند که قدرت آماری کافی برای شناسایی این ارتباطات نادر را نداشتند. اما ما از داده‌های بیوبانک بریتانیا استفاده کردیم که شامل اطلاعات ژنتیکی، بیوشیمیایی و پزشکی بیش از ۵۰۰ هزار نفر است، و این مطالعه را به یکی از گسترده‌ترین تحقیقات در زمینه اثرات سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری تبدیل کرده است.”
وی ادامه داد: “ما دریافتیم که سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری، کبد پسران را بیشتر از کبد دختران تحت تأثیر قرار می‌دهد. این تفاوت‌های جنسیتی در خطر مرگ زودرس، حتی تا میانسالی ادامه دارد.”
پروفسور پل فاولر اظهار داشت: “امیدواریم این یافته‌ها به بررسی دقیق‌تر اثرات مولکولی سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری منجر شود، تا بتوانیم مکانیسم‌های خاصی را که باعث ایجاد یا تشدید بیماری‌ها می‌شوند، شناسایی کنیم.”
وی افزود: “در نهایت، هدف ما این است که یافته‌های این پژوهش به توسعه استراتژی‌های مؤثرتر برای مشاوره و ترک سیگار کمک کند.”
تأکید بر اهمیت آگاهی‌بخشی در مورد خطرات سیگار کشیدن در دوران بارداری
شیلا دافی، مدیر اجرایی سازمان خیریه “اقدام برای سلامت و ترک سیگار” در اسکاتلند، در واکنش به این پژوهش گفت: “ما از این تحقیق استقبال می‌کنیم، زیرا یافته‌های آن می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار والدین و جوامع قرار دهد.”وی افزود:”این مطالعه تأکید می‌کند که قرار گرفتن در معرض دود سیگار در دوران بارداری، نه‌تنها بر مادر و نوزاد، بلکه بر سلامت فرزند در طول زندگی نیز تأثیرات جدی دارد.”
منبع:
Linking epidemiology and genomics of maternal smoking during pregnancy in utero and in ageing: a population-based study using human foetuses and the UK Biobank cohort
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
نظارت و تأیید: دکتر فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک
