مطالعه‌ای جدید روی موش‌ها نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به سرطان در طول زندگی ممکن است تا حدی قبل از تولد تعیین شود.
بر اساس گزارشی که اخیراً در مجله Nature Cancer منتشر شده است، محققان دو وضعیت متمایز ژنتیکی را شناسایی کرده‌اند که در دوران رشد جنینی شکل می‌گیرند و با ریسک سرطان مرتبط هستند.
آن‌ها دریافتند که یکی از این وضعیت‌ها با افزایش خطر ابتلا به سرطان در طول زندگی مرتبط است، در حالی که دیگری احتمال سرطان را کاهش می‌دهد.
جِی. اندرو پُسپیسلیک، محقق ارشد این پژوهش و رئیس دپارتمان اپی‌ژنتیک در مؤسسه Van Andel میشیگان، در یک بیانیه خبری گفت: “شناسایی این دو وضعیت متفاوت از نظر اپی‌ژنتیکی، دریچه‌ای به دنیای کاملاً جدیدی از مطالعات در مورد ریشه‌های سرطان باز می‌کند.”
نتایج این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که در صورت ایجاد سرطان در وضعیت پرخطر، احتمال بیشتری وجود دارد که تومور به‌صورت جامد (مانند سرطان ریه، پروستات، پستان و …) ظاهر شود. در مقابل، وضعیت کم‌خطر بیشتر منجر به بروز سرطان‌های خونی مانند لوسمی (سرطان خون) یا لنفوم می‌شود.
محققان این مطالعه همچنین اشاره کردند که با وجود افزایش خطر ابتلا به سرطان با افزایش سن، به دلیل تجمع آسیب‌های DNA و سایر عوامل، همه سلول‌های غیرطبیعی لزوماً سرطانی نمی‌شوند، و این امر پزشکان را به بررسی سایر عوامل مانند ژنتیک، به‌عنوان عوامل بالقوه مؤثر بر سرطان، سوق داده است.
ایلاریا پانزری، پژوهشگر ارشد این مطالعه و محقق آزمایشگاه پُسپیسلیک، در بیانیه‌ای خبری گفت: “همه افراد تا حدی در معرض خطر سرطان هستند، اما وقتی این بیماری ایجاد می‌شود، ما اغلب آن را به بدشانسی نسبت می‌دهیم. با این حال، بدشانسی به‌تنهایی نمی‌تواند توضیح دهد که چرا برخی افراد به سرطان مبتلا می‌شوند و برخی دیگر نه. مهم‌تر از آن، بدشانسی چیزی نیست که بتوان برای درمان هدف قرار داد.”
در این پژوهش، محققان روی ژنی به نام Trim28 تمرکز کردند که نقش مهمی در خاموش‌سازی یا تنظیم سایر ژن‌ها، از جمله ژن‌های مرتبط با سرطان، ایفا می‌کند.
آن‌ها دریافتند که موش‌هایی با سطح کاهش‌یافته‌ی Trim28، علی‌رغم شباهت‌های ژنتیکی، می‌توانند در دو الگوی مختلف از نظر بیان ژن‌های مرتبط با سرطان قرار گیرند. این الگوها در دوران رشد جنینی شکل می‌گیرند و شدت آن‌ها تعیین می‌کند که کدام یک از دو وضعیت ریسک سرطان در طول زندگی فرد غالب خواهد بود.
محققان اشاره کردند که همین ویژگی‌های ژنتیکی اغلب در سرطان‌های انسانی دچار جهش می‌شوند.
پانزری در این رابطه گفت:”یافته‌های ما نشان می‌دهد که ریشه‌های سرطان ممکن است در دوران حساس رشد جنینی شکل بگیرند، که این موضوع چشم‌انداز جدیدی برای مطالعه این بیماری و امکان‌های تازه‌ای برای تشخیص و درمان ارائه می‌دهد.”
محققان شواهدی از وجود این دو وضعیت ژنتیکی در بافت‌های مختلف بدن موش‌ها یافتند، که نشان می‌دهد این نوع ریسک ژنتیکی ممکن است در انواع مختلف سرطان‌ها مشترک باشد.
در آینده، پژوهشگران قصد دارند اثرات این دو وضعیت را بر انواع خاص سرطان‌ها بررسی کنند.
منبع:
TRIM28-dependent developmental heterogeneity determines cancer susceptibility through distinct epigenetic states
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
تأیید و نظارت: دکتر فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک
