نقش کلیدی Tregs در حفظ تعادل سیستم ایمنی
پژوهشگران آزمایشگاه ترنر برای نخستین‌بار نقش خانواده پروتئین‌های ZFP36 ــ از دسته پروتئین‌های متصل‌شونده به RNA ــ را در عملکرد سلول‌های T تنظیمی (Tregs) شناسایی کرده‌اند. این سلول‌ها مسئول تنظیم شدت پاسخ ایمنی‌اند و از بروز بیماری‌های خودایمنی جلوگیری می‌کنند. این کشف درک ما از سازوکارهای حفظ تعادل سیستم ایمنی و التهاب مزمن مرتبط با افزایش سن را گسترش می‌دهد.
پروتئین‌های متصل‌شونده به RNA و تنظیم ایمنی
پروتئین‌های متصل‌شونده به RNA -RNA Binding Proteins – RBP با اتصال به mRNA، فرآیندهایی مانند پایداری، تجزیه، ترجمه و مکان‌یابی پیام‌رسان‌ها را کنترل می‌کنند و در تنظیم بیان ژن نقش مهمی دارند. خانواده ZFP36 به‌ویژه در تنظیم پسارونویسی سایتوکاین‌ها ــ پیام‌رسان‌های کلیدی ایمنی ــ نقش دارند و تعادل پاسخ‌های التهابی را حفظ می‌کنند.
حذف ZFP36 در Tregs و پیامدهای التهابی
محققان با حذف دو ژن Zfp36l1 و Zfp36l2 به‌طور اختصاصی در سلول‌های T تنظیمی در موش‌ها، دریافتند که این پروتئین‌ها برای حفظ تعادل ایمنی کاملاً ضروری‌اند. در غیاب آنها، نشانه‌های التهاب مزمن، افزایش سطح آنتی‌بادی‌ها، گسترش جمعیت سایر سلول‌های ایمنی و افزایش تولید سایتوکاین‌ها مشاهده شد.
تحلیل ژنتیکی و کشف مسیرهای مؤثر در هموستاز ایمنی
تحلیل توالی‌یابی گسترده نشان داد که حذف ZFP36L1 و ZFP36L2 منجر به اختلال در مسیرهای متعددی می‌شود که برای حفظ عملکرد Tregs حیاتی‌اند. پژوهشگران به‌ویژه روی پاسخ به اینترلوکین‌های ۲ (IL-2) و ۷ (IL-7) متمرکز شدند و نشان دادند که این پروتئین‌ها توانایی پاسخ Tregs به این پیام‌رسان‌های ایمنی را تسهیل می‌کنند.
نقش در تنظیم اینترفرون گاما (IFNγ)
یافته‌ها همچنین نشان داد که حذف این پروتئین‌ها باعث افزایش فعالیت IFNγ می‌شود ــ سایتوکاینی که تولید آن می‌تواند التهاب را تشدید کند. این نتایج نشان می‌دهند که ZFP36L1 و ZFP36L2 در کنترل تولید IFNγ توسط سلول‌های T تنظیمی نقش حیاتی دارند.
اهمیت یافته‌ها و گام‌های بعدی
دکتر سارا بل توضیح می‌دهد: “سلول‌های T تنظیمی ستون تعادل سیستم ایمنی‌اند. حذف پروتئین‌های ZFP36 عملکرد این سلول‌ها را در کنترل پاسخ ایمنی مختل می‌کند و چندین مسیر کلیدی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.”
گروه تحقیقاتی قصد دارد در آینده، واکنش موش‌های فاقد این پروتئین‌ها را در مواجهه با عفونت بررسی کرده و نقش آنها را در سایر جمعیت‌های سلولی سیستم ایمنی نیز تحلیل کند.
پیامدهای بالینی برای پیری و التهاب مزمن
دکتر مارتین ترنر، رئیس برنامه ایمونولوژی مؤسسه، در پایان می‌گوید: “ما نقش جدید و مهمی برای پروتئین‌های متصل‌شونده به RNA در عملکرد سلول‌های T تنظیمی کشف کرده‌ایم. این کشف برای درک بهتر التهاب مزمن مرتبط با پیری و طراحی مداخلات درمانی جدید ارزش بالایی دارد.”
منبع:
ZFP36-family RNA-binding proteins in regulatory T cells reinforce immune homeostasis. Nature Communications, 2025; 16 (1) DOI: 10.1038/s41467-025-58993-y.
تهیه و تنظیم: سید طه نوربخش
تأیید و نظارت: فائزه محمدهاشم-متخصص ژنتیک
